Po latach opozycyjnego miotania się osiągnęliśmy stan, który psychologowie nazywają wyuczoną bezradnością. Trening w ponoszeniu porażek przekłada się na apatię i brak wiary w sens własnych działań. Chciałbym przywrócić nam nadzieję, pokazując mechanizmy psychologiczne odpowiedzialne za motywację, błędy jakie popełniliśmy oraz możliwości ich naprawy. Proponuję program mikroprojektów w 13 krokach, dla każdego, kto chciałby dokonać realnej zmiany. Jest to łatwe do osiągnięcia i w zasięgu każdego z nas.

Strategię mikroprojektów i metodę 13 kroków przedstawiłem w Wielkopolskiej Kawiarence KOD 1. sierpnia 2019 roku. Zachęcam do obejrzenia nagrania i refleksji.

Podczas prezentacji obiecałem udostępnić moje notatki z listą 13 kroków, które sporządziłem, aby przygotować się do spotkania. Załączam je poniżej.

Ostatnie spotkanie było poświęcone konfliktowi politycznemu w Polsce

• Dialektyka: teza, antyteza i synteza
• Patologiczny i zdrowy rozwój sporu
• Sztuka zręcznego i konstruktywnego ustawiania się w dialektycznym sporze
• Przełamywanie podziałów
• Meta-edukacja: to nie ja wiem

Dwie kwestie, które dominują atmosferę w KOD i opozycji:

• Wewnętrzne konflikt
• Uczucie niemocy, bezsilności -> na tym się dzisiaj skupię

Konflikty

• Panuje fałszywe przekonanie, że źródłem konfliktu jakaś tam osoba, o bardzo złych cechach charakteru. Zneutralizowanie / odsunięcie tej osoby spowoduje rozkwit grupy.
• Nie doceniamy czynników sytuacyjnych, które sprzyjają pojawianiu się konfliktów. Nawet wszyscy święci by się pokłócili, w warunkach, w jakich my musieliśmy działać.
  • Facebook – promuje emocje nad refleksją
  • Zjawisko projekcji, Internet, nieporozumienia
  • PiS wniósł pewien nowy i agresywny styl rozwiązywania konfliktów i organizowania się. Trauma, która odtwarzamy.
  • Faza konfliktu jest normalna fazą rozwoju grupy, brak budowania zasobów do rozwiązywania konfliktów
  • Odgórny podział terytorialny
  • Nieskuteczność zewnętrzna, frustracja, chęć skuteczności wewnętrznej
  • Obsesja kontroli. Stowarzyszenie zamiast ruchu. Wybory. Odgórne nadawanie funkcji, pozycja w stadzie

Bezsilność, niemoc, bezradność

Przekonanie, że wszystko zależy od PiS, a my nic nie możemy

Fakty:

• 50% głosuje przeciwko PiS
• Demonstracje powyżej 200 tyś
• Szacuję, że ok. 500 tyś. osób wzięło udział w proteście przynajmniej raz

Gdybyśmy potrafili lepiej wykorzystać nasze zasoby, to moglibyśmy skutecznie odsunąć PiS lub wprowadzić daleko idące zmiany.

Wniosek: dużo zależy od nas samych, ale nie przekłada się to na rezultaty. 

Wyuczona bezradność

Na aktywność / bierność mają wpływ przeszłe doświadczenia. Bezradność(bierność) (ale także aktywność) – stany wyuczone. 

Osoby, które w przeszłości miały możliwość rozwiązania problemów dzięki swojej aktywności, w przyszłości będą podejmowały próby rozwiązywania kolejnych problemów. 

Mamy w Polsce tendencje do bierności. Często nasze losy zależały od innych: zabory, okupacje, komunizm, chłopi. Prześniona rewolucja – Andrzej Leder.

Zrozumieć stan bezradności w KOD z perspektywy naszych doświadczeń.

• W KOD – niepowodzenie protestów i projektów edukacji -> wyuczona bezradność. 
• Konflikty wewnętrzne – nawet niepowodzenie w samoorganizacji. 

Wikipedia: Seligman i Maier (1967 r.) umieszczali psy w klatce tak, by nie mogły one uniknąć porażenia prądem elektrycznym. Po pewnym czasie i kilkunastu nieskutecznych próbach uniknięcia bólu psy kładły się na podłodze i biernie znosiły cierpienie. W warunkach pierwotnych (całkowity brak kontroli) wszystkie zwierzęta umierały z powodu apatii, odmawiania przyjęcia pokarmu. W innej grupie badawczej wykazano, że zwierzęta nie podejmują prób odzyskania kontroli nawet wtedy, gdy przeniesiono je do klatki, z której mogły łatwo uciec, przeskakując barierkę. Nawet jeśli smutnego, depresyjnego psa siłą przeciągnięto przez przeszkodę w celu pokazania, że druga część jest bezpieczna, psy nie powtarzały tego zachowania samodzielnie.

Podobne badania pokazujące znaczenie posiadania kontroli jako podstawy budowania nadziei w podtrzymywaniu orientacji sprawczej, ofensywnej koniecznej dla podejmowania działań zaradczych prowadził Curt Paul Richter. Szczur wrzucony do śliskiej kadzi z zimną wodą po kilkunastu minutach pływania w kółko tonie. Jeśli podsunie mu się kij tuż po rozpoczęciu tonięcia, tak że może się po nim wdrapać i wydostać z kadzi, to przy ponownym wrzuceniu pływa kilkadziesiąt godzin. Badacze odkryli, że za tonięcie zwierzęcia w pierwszej próbie odpowiedzialne nie są skutki stresu (np. zawał serca), ale właśnie rezygnacja i apatia.

Bezradności można się też oduczyć.

Potrzebujemy sukcesu!!!

Zbyt wielkie aspiracje i próby realizacji projektów przekraczających nasze możliwości, są przyczynami naszych porażek.

Nie doceniamy tego, co udało się nam osiągnąć do tej pory, głównie ponieważ nie jest to tak spektakularne jak oczekujemy.

Równanie Prokrastynacji

Piers Steel i Cornelius J. König stworzyli teorię motywacji, której podstawą jest wzór zwany Równaniem Prokrastynacji: 

Prawdopodobieństwo sukcesu ustalane jest na podstawie znanych danych na temat uwarunkowań, związanych z decyzją lub działaniem. Prawdopodobieństwo wynika z subiektywnej oceny osoby, stojącej przed realizacją zadania.

Wartość nagrody jest szacowana na podstawie wszelkich korzyści, jakie można odnieść podejmując decyzję lub działanie. Wartość nagrody również oceniana jest subiektywnie przez daną osobę.

Impulsywność – to poziom tolerancji danej osoby na długość oczekiwania na nagrodę. Im wyższa jest impulsywność, tym niższa skłonność do czekania.

Czas oczekiwania – jest ilością czasu, jaki prawdopodobnie trzeba będzie czekać na nagrodę, czyli na wynik podjętej decyzji lub działania. Im dłuższy jest szacowany czas oczekiwania, tym mniejsza motywacja do podjęcia działania.

Źródło: https://memoideo.com/sprawdzony-wzor-na-motywacje/

Facebook – mikro-sukcesy – lajki. Gotowi jesteśmy produkować bardzo dużo treści, jeśli oczekiwania są podzielone na małe zadania i wzmocnienie przychodzi momentalnie.

Motywacja jest czymś co trzeba pielęgnować, nie jest to coś co samo przychodzi!!!

Przykład z jogą: stanąć tylko na macie

Na początku myślałem, że KOD będzie kakofonią tysięcy mikroprojektów. Zamiast tego budowaliśmy struktury jakby wszyscy mieli realizować jeden duży projekt.

Mikroprojekty

Mikroprojekt może być kilkugodzinnym zadaniem wykonywanym najczęściej przez jedną osobę. Krótszy, wymagający mniej zasobów -> lepiej.

1. Zbuduj przestrzeń w głowie
   1. Pasożyty i złodzieje uwagi
   2. Hałas w telewizji, radiu, gazetach
   3. Powiadomienia w telefonie
   4. Prawo Yerkes–Dodson
2. O jakie wartości chcę zadbać?
3. Lista zadań / mikroprojekty – burza mózgów
4. Ocena 
   1. Szybkie w realizacji
   2. Duże prawdopodobieństwo sukcesu
   3. Zadowalający efekt
   4. SMART  https://en.m.wikipedia.org/wiki/SMART_criteria
      1. Skonkretyzowany (ang. Specific) – jego zrozumienie nie powinno stanowić kłopotu, sformułowanie powinno być jednoznaczne i niepozostawiające miejsca na luźną interpretację,
      2. Mierzalny (ang. Measurable) – a więc tak sformułowany, by można było liczbowo wyrazić stopień realizacji celu, lub przynajmniej umożliwić jednoznaczną „sprawdzalność” jego realizacji,
      3. Osiągalny (ang. Achievable) – cel zbyt ambitny podkopuje wiarę w jego osiągnięcie i tym samym motywację do jego realizacji,
      4. Istotny (ang. Relevant) – cel powinien być ważnym krokiem naprzód, jednocześnie musi stanowić określoną wartość dla tego, kto będzie go realizował,
      5. Określony w czasie (ang. Time-bound) – cel powinien mieć dokładnie określony horyzont czasowy w jakim zamierzamy go osiągnąć.
5. Ile czasu gotów jestem przeznaczyć?
6. Wybór mikroprojektu
7. Ogłoś projekt. Poszukaj współpracowników. Podyskutuj. Poszukaj inspiracji. Nie za długo.
8. Zbuduj plan
   1. Podziel na mniejsze zadania
   2. Spisz, aby wiedzieć jak każde z zadań przekłada się na realizację głównych celów / wartości
9. Realizacja
   1. Zacznij od łatwych rzeczy
   2. Zasada 5 pierwszych minut
10. Nagłośnienie
    1. odcinanie kuponów – dodatkowe rezultaty niskim kosztem
    2. Inspirowanie innych
11. Zebranie opinii i refleksja.
12. Podzielenie się doświadczeniem z innymi. Zainspirowanie do podobnych działań.
13. Wróć do kroku 1 z nowymi doświadczeniami. Skoncentruj się na jednym mikroprojekcie. Po jego zakończeniu zabierz się za następny.